συνέχεια από το προηγούμενο

οι συμμετοχές της Δεύτερη Διαδρομής 


Ευάγγελος 

 

ΜΑΡΙΑ ΤΟΠΑΛΗ 

 

                                                

      το σχεδιάγραμμα της σημερινής διαδρομής




ευχαριστώ πάρα μα πάρα πολύ τους 51 φίλους,μικρούς και μεγάλους που πήραν μέρος στη Δεύτερη Διαδρομή για τη χαρτογράφηση της Ρεματιάς .Γύρισα πίσω γεμάτη από την ενέργειά τους , κουβαλώντας τα σχεδιαγράμματα με τις προσωπικές τους καταγραφές, καθώς και μερικά από τα χαρακτηριστικά μαρμαράκια και μωσαϊκά που κατεβάζει το Ρέμα . Μέσα στις επόμενες μέρες θα έχω τη χαρά να αναρτώ τις σημειώσεις και τις εικόνες τους...ξεκινώντας από τώρα :





Suzan 

πρώτη διαδρομή:δάκρυα που δεν σταματάν

Ένα δέντρο στη ρεματιά μου δίνει 

αίσθηση της σιγουριάς.

Τα δάκρυα δεν σταματάν.

Υπάρχει μια σπηλιά μες τα καλάμια.

Τα μάτια ψάχνουνε...

ένα καταφύγιο.

 

 

Ισίδωρος

    

when a tree falls in the forest 

and no one is there

   does it make any sound?

... και για όσους δεν κατάλαβαν ότι άλλαξε η ώρα σήμερα ,θα είμαι στο σημείο συνάντησης και στις
12.30 ...

Η δεύτερη διαδρομή από ψηλά κι από ακόμα πιο ψηλά 

....και το σημείο της αυριανής συνάντησης 

αντιγράφω από τις πρώτες μου αναρτήσεις σχετικά με την έννοια της  συμμετοχής  στο έργο χαρτογράφησης της Ρεματιάς...

...Θα προσπαθήσω εδώ να κάνω πιο συγκεκριμένη τη φύση  της συμμετοχής στο έργο. Είναι παραπάνω από σίγουρο ότι αυτά που έχω εγώ στο μυαλό μου αποκλείεται να καλύψουν όλες τις πιθανές ιδέες που θα προκύψουν από όλους μας  στην πορεία. Δίνω λοιπόν ένα γενικό περίγραμμα από όσα έχω στο μυαλό μου μέχρι σήμερα.

Όπως έχω ήδη γράψει πρόκειται για μια απόπειρα χαρτογράφησης των μονοπατιών που συνοδεύουν την κοίτη .

 Εδώ δεν πρόκειται για την ίδια τη γραμμική χάραξη των μονοπατιών αλλά για όλα όσα μπορεί κανείς να δει, να ακούσει, να σκεφτεί, να φανταστεί καθώς περπατάει, καθώς κοντοστέκεται, καθώς τα αφήνει για να λοξοδρομήσει μέχρι κάποιο ελκυστικό σημείο αριστερά ή δεξιά 

.Αυτού του είδους η χαρτογράφηση ενδιαφέρεται γι  αυτό που θα κάνει τον καθένα από εμάς να κοντοσταθεί και να αφήσει το μονοπάτι για να δει από κοντά. 

Αυτό που θα προσέξει ,εκεί που θα στρέψει το βλέμμα του ,ή και τον φακό της μηχανής του επειδή κάτι τον "τραβάει", εκεί που θα περιπλανηθούν οι σκέψεις του μαζί ή και χωρίς τα βήματά του.

 

 

 Για την   υποκειμενική οπτική γωνία  που είναι μοναδική για τον καθένα μας. 

Που έχει να κάνει με την προσωπικότητα ,την εκπαίδευση ,τη διάθεση ,τη στιγμή.

Έτσι το έργο αφορά ίσως περισσότερο το "σταμάτημα" παρά το περπάτημα. Στους "κανονικούς" χάρτες τα σταματήματα (σημεία ενδιαφέροντος) αφορούν οικισμούς, επίσημα αξιοθέατα ,βενζινάδικα κλπ.

Εδώ θα μπορούσε να είναι -για μένα- ένα  δέντρο , το ξαφνικό τοπίο μετά από μια στροφή, οι στρόβιλοι του νερού.Για τον φίλο μου τον γεωλόγο θα περιλάμβαναν ίσως  παρατηρήσεις για τις πέτρες της κοίτης. Ίσως και όχι, γιατί μπορεί  εκείνη τη μέρα, τη συγκεκριμένη στιγμή, να θέλει να κάτσει κάτω από τη λεύκα και να κοιτάζει τον ουρανό ανάμεσα στα κλαδιά.

Έτσι κάποιος που παίρνει μέρος στο έργο καλείται να περιπλανηθεί ελεύθερα με ρυθμό της επιλογής του ,σε μια σχετικά μικρή περιοχή, με τη βοήθεια σχεδιαγραμμάτων που θα δώσω, που θα του επιτρέπουν,εάν θέλει, να καταγράψει ,να σημειώσει  τους λόγους για τους οποίους "σταμάτησε",πάνω στο χάρτη. 

Με λέξεις, με σχεδιαγράμματα, με μια ένδειξη ότι εκεί φωτογράφισε  ή απλά κοίταξε ή κάτι σκέφτηκε, ή κάτι ένοιωσε.

 Επίσης θα ήταν ενδιαφέρον να σημειωθεί με μια γραμμή πάνω στο χάρτη η πορεία - όποια και όση, σαν το προσωπικό ίχνος. Το «σταμάτημα» θα μπορούσε ακόμα να σημάνει  τη συλλογή κάποιου αντικειμένου -αντί της καταγραφής του.

 

 

 Μπορεί πάλι  κάποιος ,όπως ο υποθετικός φίλος γεωλόγος ,να μην θελήσει καν να περπατήσει, ή να καταγράψει ή να μαζέψει πέτρες.

 Μπορεί να πιάσει  κουβέντα κάτω απ τη λεύκα.

Βάζω με αυτήν την ευκαιρία το δεύτερο σημαντικό στοιχείο, δίπλα στο προσωπικό "σταμάτημα" που προσπάθησα να περιγράψω, κι αυτό είναι η "συνάντηση" που συνδέεται με την απολύτως κεντρική, βασική συνθήκη του έργου, τη φυσική παρουσία. Αυτό το στοιχείο –αυτές οι πολλών ειδών συναντήσεις -  περισσότερο και από τις καταγραφές - προσδοκώ να προσδιορίσουν την τελική φύση του έργου.

Η τελική μορφή άγνωστη προς το παρόν, πέρα από την αρχική δέσμευση (τον Χάρτη).

Οι καταγραφές -για όσους θελήσουν να καταγράψουν ,να δώσουν δηλαδή μια οποιαδήποτε εξωτερική,απτή,φανερή  μορφή στην εσωτερική τους εμπειρία ,είναι  πολύτιμες και αποφασιστικές   για την πορεία του έργου.

Με κανέναν τρόπο  "υποχρεωτικές".

 

(από την ανάρτηση της  Δευτέρας,18 Νοεμβρίου 2013)

 Δεύτερη Διαδρομή :
 Σημείο Συνάντησης για την Κυριακή ,30/3 στις 11.30 πμ.

Η συνάντηση θα γίνει στο δασάκι κάτω από την εκκλησία του Προφήτη Ηλία ,εκεί όπου τελείωνε η Πρώτη Διαδρομή.Η πρόσβαση στο σημείο γίνεται είτε από την οδό Προφήτη Ηλία , κάθετη στην οδό Βάρναλη ,που ξεκινά από την Πλατεία Δούρου,στο Χαλάνδρι, είτε μέσω λεωφόρου Πεντέλης και οδού Νηρηίδων.


Προτείνω παπούτσια κλειστά ,αντιολισθητικά, ακόμα καλύτερα αν είναι και αδιάβροχα για όσους θα επιχειρήσουν να περπατήσουν μέσα στην κοίτη.Παντελόνι μακρύ - για ασφαλές περπάτημα μέσα στα χόρτα , μπουκαλάκι νερό ή και κάτι για φαϊ .Φωτογραφικές ή άλλες μηχανές καταγραφής,μολύβι ή μαρκαδοράκι κλπ.Όσοι συναντούν τώρα για πρώτη φορά το έργο χαρτογράφησης μπορούν να διαβάσουν τα παρακάτω ,γνωστά για όσους το παρακολουθούν από την αρχή.

Στην καρδιά της περιοχής από το κέντρο του Χαλανδρίου μέχρι τη Νέα Πεντέλη κυλάει, χειμώνα –καλοκαίρι, αιώνες τώρα,  ένα μικρό ποτάμι. Τα νερά του έχουν σκάψει βαθειά την πλαγιά ,έτσι το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του είναι σχεδόν αόρατο για την πόλη. Αν όμως  προσέξει κανείς υπάρχουν περάσματα, πολλά απ΄ αυτά κρυμμένα κι απροσδόκητα, κάποια –λίγα- επίσημα και οργανωμένα, που οδηγούν σε όχθες κατάφυτες, σε πυκνούς  καλαμιώνες ,σε μικροσκοπικές παραλίες . Σε αρκετά σημεία υπάρχουν μονοπάτια ,που μοιάζει να διατηρούνται από τα βήματα των τακτικών επισκεπτών. Αλλού τα μονοπάτια χάνονται μέσα σε οργιώδη βλάστηση.

Οι όχθες της Ρεματιάς αποτελούν στην πραγματικότητα ένα κομμάτι άγριας φύσης που ,σχεδόν παράδοξα, επιβιώνει μέσα στην καρδιά της πόλης.

Αν και οι διαδρομές που κανείς μπορεί να διανύσει στις όχθες ή και μέσα στην κοίτη είναι μακριές  και πανέμορφες  δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κάποιος χάρτης ή οδηγός γι αυτές. Λίγοι μοιάζει να τις γνωρίζουν και να τις απολαμβάνουν. Κι αυτό δεν θα ήταν ίσως κακό για κάποιο άλλο ποταμάκι που κυλάει με ασφάλεια κάπου στην εξοχή. Το Ρέμα όμως αυτό χρειάζεται τους ανθρώπους που θα το αγαπήσουν, θα το περπατήσουν και εν τέλει θα το προστατεύσουν.

Ξεκινώντας από το απόλυτο και υπέροχο ξάφνιασμα που μου προκάλεσε η πρώτη επαφή με τη Ρεματιά  - σε ένα ξεχασμένο κομματάκι της κοντά στην πλατεία Χαλανδρίου- αποφάσισα να αναλάβω ένα έργο περιπλάνησης και καταγραφής, ένα έργο χαρτογράφησης  όλων των διαδρομών που αυτή προσφέρει. Θεώρησα επίσης ότι μια τέτοια διαδικασία ανακάλυψης άξιζε  να τη μοιραστώ με άλλους, που μέσα σε μια διαδικασία συμμετοχής θα συνεισέφεραν στο έργο  καταθέτοντας τη δική τους  προσωπική ματιά. Έτσι τον Δεκέμβριο του 2013 οργάνωσα την πρώτη διαδρομή συλλογικής χαρτογράφησης που ξεκίνησε από εκείνο το ξεχασμένο κομματάκι κι έφτασε μέχρι το οργανωμένο δασάκι κάτω από το εκκλησάκι του προφήτη Ηλία .Έδωσα σε όσους συμμετείχαν ένα  απλό σχεδιάγραμμα  της περιοχής, που χρησίμευε σαν στοιχειώδης οδηγός και άφηνε πολύ κενό χώρο για προσωπικές σημειώσεις.

Αυτές τις μέρες οργανώνω, με τον ίδιο τρόπο, τη δεύτερη διαδρομή , με αφετηρία  την πεζογέφυρα  στο  δασάκι του προφήτη Ηλία .Η διαδρομή αυτή είναι από τις πιο όμορφες  του Χαλανδρίου και ακολουθεί, από την ανατολική(δεξιά) όχθη, υπάρχοντα, ευκολοδιάβατα  μονοπάτια μέχρι την οδό Πολυδρόσου. Η απέναντι όχθη ,όπου και το γνωστό θεατράκι της Ρεματιάς, είναι μια μικρή ζούγκλα  που απαιτεί γερά πόδια ενώ αποζημιώνει προσφέροντας  κάποια από τα ομορφότερα τοπία.

Η δεύτερη αυτή  συνάντηση θα γίνει την Κυριακή,30 Μαρτίου στις 11.30 πμ. Η διάρκεια  της δράσης , το μήκος της διαδρομής, ο τρόπος καταγραφής,  όλα είναι στη διάθεση και τους χρόνους  του καθένα  που θα θελήσει να συμμετάσχει, μόνος, με παρέα ή με τα παιδιά του.

...σχεδιάζοντας τη  Διαδρομή της Κυριακής 30/3,
   δυσκολίες και μέθοδος

Για να σχεδιάσω τη δεύτερη διαδρομη χρησιμοποιώ  του εξής χάρτες :

-σελ.76 του οδικού Άτλαντα των εκδόσεων Καπρανίδης και Φώτης

-έναν χάρτη του ΥΠΕΧΩΔΕ του 1995 που συνοδεύει το Προεδρικό Διάταγμα "περί χαρακτηρισμού του ρέματος...ως προστατευόμενου τοπίου,καθορισμού ορίων κ ζωνών προστασίας αυτού ...."

-την αποτύπωση από την διπλωματική εργασία του Δημήτρη Μανόλη στην οποία έχω ήδη αναφερθεί ( πολύ βοηθητική καθώς περιλαμβάνει και υψομετρικές καμπύλες )

-τον χάρτη του googlearth
 https://goo.gl/maps/dfnrF


-καθώς και  τη δορυφορική εικόνα πάλι από το googleearth

                                                     38°01'30.77" B  23°48'19.03" E


Βασίζομαι στις απεικονίσεις αυτές για να περπατήσω,να υπολογίσω,να σχεδιάσω,να επισημάνω .
Διαπιστώνω χρησιμοποιώντας τις την αξία της κάθε μιας καθώς και την αξιοπιστία  της.
Στην περίπτωση της δεύτερης διαδρομής κανείς από τους παραπάνω χάρτες -ισως με εξαίρεση την φωτογραφία του googleearth- δεν λέει την αλήθεια!

-Στον πρώτο χάρτη το ποτάμι κυλάει μέσα σε μια φαρδιά κατάφυτη περιοχή .Η κοίτη του επισημαίνεται με κάποια σχεδιαστική χάρη . Μικρά γκρίζα ορθογώνια σχήματα δείχνουν τα κτίσματα που βρίσκονται μέσα στη ζώνη του ρέματος.Τόσο μικρά και διακριτικά που αποκλείεται να τα φανταστείς ως απειλη για τη γαλήνια φύση της απεικονισμένης Ρεματιάς.

-Στον  χάρτη του ΥΠΠΕΧΩΔΕ τα μικρά ορθογώνια έχουν ήδη κατέβει την πλαγιά με τάση να φτάσουν στις όχθες .Όμως ένας μακρύς πεζόδρομος ,παράλληλος με την κοίτη του ρέματος δείχνει να τα οριοθετεί ,έστω και, σε κάποιες περιπτώσεις, πάρα πολύ κοντά στο νερό.

-Στον χάρτη του Δ.Μανόλη ο παραπάνω πεζόδρομος υπάρχει μόνο για τη μισή δεύτερη διαδρομή:από Δάφνιδος έως Προφήτη Ηλία.Στην πλαγιά από Δάφνιδος έως Πολυδρόσου λείπει  το θεατράκι ενώ έχουμε τη μοναδική -μέχρις στιγμής- ρεαλιστική καταγραφή των οικοπέδων ,καθώς αυτά έχουν καταλάβει το σύνολο της πλαγιάς διακόπτοντας κάθε δυνατότητα  περάσματος.

-Στους οδικούς χάρτες του googleearth το ποτάμι δεν υπάρχει καν: η περιοχή επισημαίνεται με ένα απαλό πράσινο και μάλιστα στα σημεία όπου δεν υπάρχει  κανένα σημείο πρόσβασης στο ρέμα ,εκεί όπου και στην πραγματικότητα είναι σχεδόν αόρατο,παραλείπεται εντελώς.Αυτοί οι χάρτες μου φαίνονται πολύ τρομακτικοί ,καθώς κυριολεκτικά εξαφανίζουν το ποτάμι.Μου φέρνουν στο μυαλό το λείο κενό που υπάρχει ανάμεσα στα πόδια μιας παιδικής κούκλας ...εκεί που θάπρεπε να υπάρχει κάτι ο κατασκευαστής για προφανείς λόγους προνοεί την εξάλειψή του.Δεν μπορώ να μην ανησυχήσω ,έστω και παράλογα, για τις προθέσεις των κατασκευαστών των σύγχρονων αστικών περιοχών και χαρτών.

- Όσο για τις δορυφορικές φωτογραφίες του google και εκεί το ποτάμι κρύβεται εύλογα κάτω από την πυκνή βλάστηση.Μαντεύεις την πορεία του από μια γραμμή σκιάς μέσα στις φυλλωσιές των δέντρων.Οι ίδιες φυλλωσιές κρύβουν και τις  προεκτάσεις των παραρεμάτιων οικοπέδων μέχρι την άκρη του νερού.

Ο τρόπος που χρησιμοποιώ για να καταλάβω την περιοχή, ώστε να μπορέσω να δώσω ένα σωστό σχεδιάγραμμα σ΄αυτούς που θα πάρουν μέρος στη δεύτερη  συνάντηση  χαρτογράφησης την επόμενη Κυριακή,είναι ο προαιώνιος: περπατάω πολλές φορές,ξανά και ξανά και προσπαθώ να συμπληρώσω και όπου χρειάζεται να διορθώσω τους χάρτες.Δεν έχω gps ,δεν έχω κανέναν τεχνολογικό εξοπλισμό πέρα από τη φωτογραφική μου μηχανή.Έχω πόδια και μάτια.Δεν είμαι σίγουρη αν αντιστέκομαι στην απόκτηση κάποιου χρήσιμου gadget από κάποιου είδους τεμπελιά ή συντηρητισμό .Μάλλον προσπαθώ,όπως άλλωστε προτρέπω και τους άλλους,να κατανοήσω το μέρος χρησιμοποιώντας ως μέσα  καταγραφής τις δυνατότητες του σώματός μου.

Έτσι μπόρεσα να βεβαιωθώ ότι οι πεζόδρομοι που σημειώνονται στους 2 χάρτες στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν.Υπήρξαν στα μυαλά αυτών που έφτιαξαν το Προεδρικό Διάταγμα του 1995.Υποθέτω ότι κι ο Δ.Μανόλης σκόπιμα περιλαμβάνει ένα μέρος από αυτόν τον φανταστικό πεζόδρομο εκεί ακριβώς όπου, περπατώντας με δυσκολία μέσα από την κοίτη - μιας και είναι το μόνο πέρασμα που απομένει-διαπιστώνει κανείς τις πιο εντυπωσιακές(!)   προεκτάσεις των ιδιωτικών οικοπέδων της περιοχής.
Πρόκειται λοιπόν για πεζόδρομους - (αγαθά) φαντάσματα.

... σχεδιάζοντας τη Δεύτερη Διαδρομή

HERBARIUM  
                        
                          ........της Πρώτης Διαδρομής


                      Sinapis alba L. subsp. mairei  (κοιν.λαψανόβρουβα)

 

      περισσότερα στο   http://epipantosepistitou-efik.blogspot.de/2010/06/barbeque.html
                          απ΄όπου  μόλις έμαθα ότι από τους σπόρους της φτιάχνεται η μουστάρδα!




                                
                                  Smyrnium olusatrum L. (κοιν.αγριοσέλινο) 

                                       ( από τον βιότοπο του σαρζανέτ!)